Монгол Улс: Эрчим хүчний зөрүүг арилгах нь
Улаанбаатар хотын ойролцоо томоохон цахилгаан станц барих төлөвлөгөө нь Монгол улсын ашигт малтмалын орлогоор хотоо эрчим хүчний хомсдолоос гарахын чухлыг онцлон тэмдэглэх мэт санагдавч талын Монголын хөдөөг цахилгаанаар хангахад их хэмжээний шинэ эх үүсвэрүүд шаардлагатай байна.
9 дүгээр сард гадаадын хэсэг эрчим хүчний компаниуд нийслэл хотын ойролцоо 1.3 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалтаар цахилгаан станц барих болсноо мэдэгдлээ. Франц улсын ЖДФ Сюез, Өмнөд Солонгос Улсын Поско Энержи, Японы Сожитз болон Монгол улсын Нъюком зэрэг компаниуд хамтран Засгын Газартай 25 жилийн худалдан авах гэрээ байгууллаа.
Энэхүү станц нь Монгол улсын 5 дахь дулааны цахилгаан станц (ДЦС) бөгөөд 2016 он гэхэд баригдаж дуусах ба Улаанбаатар хотын эрчим хүчний хэрэгцээний тал хувийг хангана.
Уг дулааны болон цахилгааны станц нь цахилгааны 415 МВт, уурын 587 МВт ын дулаан гаргах хүчин чадалтай бөгөөд агаарын бохирдлыг хэмжигчтэй гурван ширхэг эргэлдэгч буцламтгай шаталтат технологийг ашиглажээ. Барилгын ажил 2013 оны эхээр эхлэнэ гэж Сожитз компани мэдэгдлээ.
Хотын хувьд тун цаг үеэ олсон явдал юм. Учир нь өнгөрсөн 10 дугаар сард Эрчим Хүчний Яамнаас нийслэлчүүдэд цахилгааны гачигдалд орж байгаа тул 12 дугаар сард хотын зарим хэсгээр хязгаарлалт хийнэ гэж анхааруулжээ. Үүний хажуугаар хүйтний эрч чангарсны улмаас халаалтын системын хэрэгцээ даруй 18 хувь өсч одоогийн нийлүүлэлтэнд дарамт учруулж байна.
Шинэ цахилгаан станцын өмнөхөн Канадын Профиси Коул компани 2011 оны 11 сард Өндөрхаан хотоос 60 кмт орших Чандгана Тал уурхайгаас нүүрс татах төлөвлөгөөтэй шинээр 600 МВт-ын дулааны цахилгаан станц барих зөвшөөрлийг МУ-ын Засгын Газраас авсан. Энэхүү станцыг Профиси Коул компаний охин компани болох Ийст Энержи Дэвэлопмент хийж гүйцэтгэх юм байна.
2011 оны 11 сард Профиси Коул компаний Гүйцэтгэх Захирал Жонн Ли хэлэхдээ “Дэлхий дээр эдийн засаг нь хамгийн хурдан хөгжиж буй улсын нэг болох Монгол Улсад нэмэлт эрчим хүч шаардлагатай гэж олон хүмүүс үзэж байгаа. ОУВС 2016 он гэхэд 600МВтын зөрүү гарна гэж тооцоолсон бөгөөд энэхүү хэрэгцээг түргэн хангах нь маш чухал хойшлуулашгүй зүйл болоод байна. ” гэжээ.
2011оны байдлаар улсын хэмжээнд ажиллаж байгаа станцуудын зохих хүчин чадал 814 МВт байх байсан бол 30 гаруй жилийн настай хуучирсан станцуудтай тул дөнгөж 646МВт-ын боломжтой байлаа.Одоогоор хүн амын 67 хувьд нь цахилгаан, 35 хувьд ус хүртээмжтэй байна.
Могойн голын нүүрсний уурхайн 60МВт, Хөшөөтийн нүүрсний уурхайн 12МВт, Сайншанд Аж Үйлдвэрийн Паркын 800 МВт –ын цахилгаан станцууд болон Салхит төслийг оролцуулаад 50 МВт-ын 2 салхин ферм зэрэг эрчим хүчний олон төслүүд хэрэгжиж байна.
Эрчим хүчний 79.1% дулааны нүүрс эзэлдэг бол үлдсэн нь ойролцоогоор 2.5 тэрбум тонн хүрдэг байна. Үүний ихэнх хэсгийг харамсалтай нь экспортлодог бөгөөд 2011 онд Хятад руу 20 гаруй тонн нүүрс экспортлосон байна.
Жилд 55 сая тонн нүүрс-бүтээгдэхүүний гарцтай хэмээн хөөрч байсан улс дотооддоо эрчим хүчний хомсдолтой байгаа доог тохууг томоохон асуудалтай дэд бүтцийн алдагдлаас үүссэн гэж шүүмжлэгчид үзэж байна. Мөн нэмэлт эрчим хүчний хүчин чадал үүсвэргүйн улмаас Монгол улсын эдийн засагт амин чухал хэсэг болох уул уурхайн хөгжилд саад учруулж байна.
Жишээлбэл: Их Британид төвтэй Рио Тинто уул уурхайн компани нь 2013 оны эхний хагаст үйлдвэрлэлээ эхлэх Оюу Толгой төсөл дээр зэс, алтны уурхайг эрчим хүчээр хангах гэрээг Хятад улстай хийж дуусахад ойрхон байна гэж 10 дугаар сард мэдэгдэж байлаа. Үүнийг хойшлуулбаас Рио Тинто өдөрт 8.4сая ам.долларын алдагдал хүлээх юм.
Шинээр баригдах цахилгаан станцууд нь хэдийгээр зарим уурхай болоод нийслэлийн ачааг хөнгөвчлөх боловч нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, тарж суурьшсан хүн амын байдлаас хамаарч цахилгааны шугамнаас хол байх хүмүүст хүрэх нь ихээхэн анхаарал татсан явдал болоод байна.
Алслагдсан орон нутагт хүрэхийн тулд Засгын Газар гэрийн нөхцөлд нарны зайгаар эрчим хүч гарган авах Хөдөөгийн цахилгаан хангамжид сэргээгдэх эрчим хүчийг ашиглах хөтөлбөр боловсруулжээ. 500,000 гаруй хүн уг хөтөлбөрөөр гэрэл, зурагт, радио, гар утас цэнэглэх болон жижиг цахилгаан хэрэгсэлүүд ашиглах боломжтой болсон байна.
Сэргээгдэх эрчим хүчний тал дээр ахиц гарсан нэг зүйл нь 10 дугаар сард Салхит салхин фермийн төлөвлөсөн 31 салхин сэнсний 2-ыг босгосон явдал байлаа. Монгол улс жилд 2.6 тонн ватт сэргээгдэх эрчим хүчийг үйлдвэрлэх чадалтай гэсэн тооцоо бий.
Засгийн Газрын төлөвлөсөн олон арван эрчим хүчний төслүүд нь тогтвортой, орчин үеийн эрчим хүчний сүлжээ бий болгох зорилготой нь ойлгомжтой боловч эрчим хүчний дэд бүтэцэд ихээхэн хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийхгүй бол энэ эжлын эхлэл нь бүхэлдээ тавигдахгүй.
Mongolia: Filling energy deficit
Plans for a large power plant near Ulaanbaatar underline how Mongolia’s surging growth in resource revenues can be used to meet looming energy shortfalls in urban areas. However, more innovative sources are needed to supply power to the rural expanses of the country’s steppes.
In September, a group of foreign energy firms revealed plans to invest $1.3bn in a power plant near the capital. France-based GDF Suez, South Korea-based Posco Energy, Japan-based Sojitz and local firm Newcom developed the deal with the government under a 25-year power purchase agreement.
The facility, which is expected to be complete by 2016, will become the country’s fifth thermal power plant (TPP) and supply roughly half of Ulaanbaatar’s energy needs.
The coal-fired, combined heat and power plant will have an electricity capacity of 415 MW and a steam output for heating of 587 MW. The plant will have three circulating fluidised bed boilers that use efficient pollutant control measures. Construction is expected to begin in 2013, according to Sojitz officials.
The news is timely for the city: in October the Ministry of Energy warned the capital’s citizens of an impending electricity shortage that may require the electricity to be stopped in certain areas of the city in December. To make matters more difficult, the country’s freezing winters increase demand on the heating system by up to 18%, adding stress to the current supply.
The new power plant follows the Mongolian government’s granting a licence for a new 600-MW TPP in November 2011 to Canada-based Prophecy Coal, which plans to use coal from the Chandgana Tal deposit, located some 60 km from Underkhann city. The plant will be operated by Prophecy Coal’s Mongolian subsidiary, East Energy Development.
“There is an understanding among all stakeholders that Mongolia, being one of world’s fastest-growing economies, needs additional power. With the IMF projecting a deficit of over 600 MW by 2016, this need has become critically urgent and can no longer be delayed,” said John Lee, the chairman and CEO of Prophecy Coal, in November 2011.
As of 2011, the current installed power capacity for coal-fired power plants in Mongolia was 814 MW, but only 646 MW was available due to ageing power plants, with most being over 30 years old. At present, just 67% of the population has access to power and 35% to water.
Other power projects are also under development, including a 60-MW power plant for the Mogoin Gol coal deposit, a 12-MW power plant for the Khushuut coal deposit, an 800-MW power plant for the Sainshand industrial cluster, and two 50-MW wind farms, including the Salkhit wind farm.
Thermal coal dominates the energy mix at 79.1%, and remaining reserves are estimated to be 2.5bn metric tonnes. Much of this, however, has been slated for export: some 20m tonnes were exported to China in 2011.
Critics say it is infrastructure deficits that have the biggest implications, pointing to the irony of domestic power shortages in a country that boasts a potential coal-product output of 55m tonnes per year. The lack of additional electricity capacity has also hampered the development of many mines, which are viewed as crucial to economic growth in Mongolia.
For example, Rio Tinto, the UK-based mining firm, revealed in October that it was close to finalising a power agreement with China to begin commercial copper and gold production at the Oyu Tolgoi project in the first half of 2013. Delays will cost the Rio Tinto $8.4m each day in delayed revenues.
While the planned power plants will ease pressure on some mines and the capital, the country’s size and widely dispersed population make it challenging to reach Mongolians who are off the grid.
To reach the more rural parts of the country, the government has created the Renewable Energy and Rural Electricity Access Programme, a new effort to supply portable off-grid solar home systems. Over 500,000 men, women and children now have access to electricity for lights, televisions, radios, mobile phone charging and small appliances.
In further advances for renewable energy, in October two of the 31 wind turbines planned for the Salkhit wind farm were raised. It has been estimated that Mongolia has the potential to generate 2.6 TW of renewable energy per year.
The array of energy projects the government has planned highlights its commitment to ensuring the country’s vast resources are used to build a modern and sustainable energy network. However, unless more investments are made in energy infrastructure, the initiatives may prove insufficient.
Read More from OBG
